Адами капиталдың сапасын экономикалық бағалау (Шығыс Қазақстан облысының мысалында)

Аңдатпа

Жүргізілген зерттеу адами капиталдың сапасы мәселелерін қамтуға және оның экономикалық бағасын Шығыс Қазақстан облысының мысалында ұсынуға арналған. Ол үшін мақалада статистикалық және аналитикалық талдау әдістерін қолдана отырып, кешенді тәсілді қолдану негізінде өңір халқының Еңбек өнімділігі мен жалақысының динамикасына талдау жүргізіледі, сондай-ақ өңірдің білім беру және денсаулық сақтау жүйесінің дамуы зерттеледі.

Халықтың ақшалай шығындарының құрылымын зерттеу тұтынушылық мінез-құлықтың негізгі аспектілерін және аймақ халқының әлеуметтік дамуының экономикалық жағдайын анықтауға мүмкіндік берді. Адами капиталды дамытудың негізгі салаларына инвестициялар динамикасын талдау адами капиталды дамытуға, өмір сүру сапасын жақсартуға және тұрақты экономикалық өсуге ықпал ететін негізгі салаларға бағытталған инвестициялардың маңыздылығын анықтауға мүмкіндік берді.

Зерттеу нәтижесінде өңірдегі жұмыскерлердің, оның ішінде жұмыскерлердің кәсіптік топтары арасындағы салааралық және салаішілік жалақының саралануының болуы анықталды, бұл жұмыспен қамту саласы мен еңбек нарығының құрылымдық теңгерімсіздігін тудырады.

Мұндай саралауды қысқарту үшін экономикалық қызметтің әлеуметтік-маңызды түрлерінде, атап айтқанда, білім беру және денсаулық сақтау саласында жалақының өсу қарқынын реттеу жүйесін жетілдіру маңызды, ол үшін авторлар экономикалық-математикалық талдау әдістерін қолдану негізінде іске асыру үшін ШҚО экономикалық қызметінің әлеуметтік-маңызды түрлері қызметкерлерінің жалақысының деңгейін арттырудың сараланған пайыздық мөлшерлемелерінің жүйесін әзірледі, көп агенттік өңірлік жүйеге арнайы кіші бағдарламаларды әзірлеуді және қолдануды талап ететін көп агентті модельдеуді қолдану арқылы тәсіл жасалды.