ҚОҒАМДЫҚ САНАНЫ ЖАҢҒЫРТУДЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗМЕТШІЛЕРДІҢ ТИІМДІЛІГІН БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙЛЕРІН ҚАЛЫПТАСТЫРУҒА ӘСЕРІ: СЫН-ТЕГЕУРІНДЕР МЕН ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ
DOI:
https://doi.org/10.52123/1994-2370-2025-1523Кілт сөздер:
общественное сознание, национальное общественное сознание, цифровизация, государственное управление, государственные служащие, критерии оценки эффективности трудаАңдатпа
Қазіргі қоғам көптеген қайшылықтармен бетпе-бет келіп, көптеген факторлардың әсерінен жеке және қоғамдық сана деңгейінде болатын күрделі бифуркациялармен сипатталады. Осы мақаланың мақсаты қазіргі Қазақстандағы мемлекеттік қызметшілер қызметінің тиімділігін бағалауды қалыптастыруға қоғамдық сананы жаңғыртудың әсер ету ерекшеліктерін белгілеу болып табылады. Зерттеуде үш негізгі мәселе қарастырылған: ХІХ-ХХІ ғасырлар кезеңінде қоғамдық сананың түсінігі мен мазмұны қалай өзгерді және Қазақстандағы қоғамдық сананың жаңаруы қандай, оны қандай факторлар анықтайды; қазіргі қазақстандық қоғамда қоғамдық сананы жаңғыртудың қандай тенденциялары, сын-қатерлері мен перспективалары байқалуда; Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік қызметшілер қызметінің тиімділігін бағалау критерийлерін қалыптастыруға қоғамдық сананы жаңғыртудың әсері қандай. Бұл мәселелерді зерттеуде тарихшылдық пен жүйелілік принциптеріне негізделген көп қырлы ғылыми дүниетаным, сонымен қатар танымның жалпы ғылыми әдістері: талдау мен синтез, модельдеу, жалпылау, танымның аналитикалық және логикалық әдістері қолданылды. Қазіргі Қазақстанда, бір жағынан, жаңа шындықтағы мемлекет пен қоғамның алдында тұрған міндеттер мен перспективаларды көрсететін, екінші жағынан, мемлекеттік қызметшілердің қызметін бағалауға қоғамдық сананы жаңғыртудың ықпалы саласындағы зерттеулерге жеткілікті негіз болатын қалыптасқан үрдістер бар екені анықталды. Авторлардың бес критерийді қамтитын мемлекеттік қызметшілер жұмысының тиімділігін бағалауға арналған «құндылық матрицасы» үлгісін әзірледі. Зерттеудің теориялық маңыздылығы қоғамдық сананың мәнін талдауда, авторлардың ұлттық қоғамдық сананың мазмұнын түсінуін дәлелдеуде; қазіргі қазақстандық қоғамның дүниетанымын жаңғыртуды анықтайтын факторларды анықтау. Алынған зерттеу нәтижелерінің практикалық құндылығы бағалаудың «құндылық матрицасын» әзірлеуде жатыр.
Сілтемелер
Келле, В., Ковальзон, М. Формы общественного сознания. — М.: Госполитиздат, 1959. — 263 с.
Маркс, К. Святое семейство / К. Маркс, Ф. Энгельс // Собр. соч. Т. 2. – М.: Политиздат, 1967. – 466 с.
Спиркин, А. Г. Сознание // Философская энциклопедия: в 5 т. Т. 5. — М.: Советская энциклопедия, 1970. – 740 с.
Климова, С. М. Проблема общественного сознания в советской философии и социологии // Концепт: философия, религия, культура. — 2021. — Т. 5, № 3. — С. 16–26. https://doi.org/10.24833/2541-8831-2021-3-19-16-26.
Burns, T. R., Flam, H. The Shaping of Social Organization: Social Rule System Theory with Applications. - London: Sage, 1987.
Burns, T. R., Engdahl, E. The social construction of consciousness: Part 1: Collective consciousness and its socio-cultural foundations // Journal of Consciousness Studies. - 1998. - № 5(1). - pp. 67-85.
Караева, П. Т. Общественное сознание как объект социально-философского анализа: дис... канд. философских наук: 09.00.11. — Черкесск, 2004. — 127 с.
Мысливец, Н. Л., Романов, О. А. Историческая память как социокультурный феномен: опыт социологической реконструкции // Вестник РУДН. Серия: Социология. - 2018. - №18(1). - С. 9—19. DOI:10.22363/2313-2272-2018-18-1-9-19.
Рассказов, Л. Д. Российское общественное сознание в условиях современных глобализационных кризисных процессов: дис... докт. философских наук: 09.00.11. — Улан-Удэ, 2018. — 312 с.
Гаршин, Н. А. Кризис глобализации: на пути к глокализации или деглобализации? // Вестник ВГУ. Серия "Философия". - 2024. - № 1. - С.73-76.
Medzhidova N. The role of modern education in solving socio-cognitive problems of the modernization of public consciousness // Bulletin of the Karaganda University. History. Philosophy Series. - 2024. - Т. 114. - № 2. - С. 264-270.
Бетильмерзаева, М. М. Общественное сознание как феномен и как понятие // Сборник: Наука в современном мире: взгляд молодых ученых. Материалы IX Международной научно-практической конференции и Материалы круглого стола. - Грозный-Махачкала, 2023. С. 508-516.
Музыкина, Е. Куда идти в модернизации общественного сознания? // Сборник материалов международного круглого стола «Новая глобальная реальность и проблемы модернизации исторического сознания». 2019. С. 260-267.
Александров, В. Б. О понятиях общественного бытия, социальной реальности и общественного сознания // Управленческое консультирование. - 2019. - № 3(123). - С. 62-71.
Колдыбаев, С. А. Модернизация общественного сознания и национальный код Казахстана: монография. - Костанай, 2019. - 168 с.
Постановление Правительства РК от 12 октября 2021 года № 724 «Об утверждении национального проекта "Ұлттық рухани жаңғыру"» // САПП Республики Казахстан 2021 г., № 48-49 ст. 300.
Zhalmagambetova, S. K. The features of the modern language trilingual’s policy in the Republic of Kazakhstan under conditions of modernization of public consciousness // Вестник Евразийского национального университета им. Л.Н. Гумилева. Серия: Политические науки. Регионоведение. Востоковедение. Тюркология. - 2020. - № 3 (132). - С. 36-43.
Ziazetdinov, R. M. Worldview guidelines for the historical modernization of public consciousness in the post-Soviet space // Bulletin of the Karaganda University. History. Philosophy Series. - 2021. - №1(101). - pp. 97-103. DOI 10.31489/2021HPh1/97-103.
Strauss, W., Howe, N. The History of America's Future, 1584 to 2069. - New York: Morrow, 1991. - 538 pp.
Харсеева, А. В. Ретроспективный анализ протестной активности в Республике Казахстан // Власть. - 2022. - № 4(30). - С. 165-170. DOI: https://doi.org/10.31171/vlast.v30i4.9145.
Караяни, А. Г., Русалеев, А. В. Разбалансировка общественного сознания как фактор протестной активности в Казахстане // В сборнике: Научные труды ученых 1 отделения – Отделения общих проблем войны, мира и армии. Москва, 2023. С.131-141.
Закон РК от 23 ноября 2015 года № 416-V ЗРК «О государственной службе Республики Казахстан» (ред. от 10.01.2025) // Ведомости Парламента РК 2015 г., № 22-V, cт. 153.
References
Kelle, V.; Koval`zon, M. (1959) Formy` obshhestvennogo soznaniya [Forms of social consciousness]. Moscow: Gospolitizdat, 263 p. [In Russian].
Marks, K; E`ngel`s, F. (1967) Svyatoe semejstvo [Holy Family] Moscow: Politizdat, 466 p. [In Russian].
Spirkin, A. G. (1970) Soznanie [Consciousness] Moscow: Sovetskaya e`nciklopediya, 740 p. [In Russian].
Klimova, S. M. (2021) Problema obshhestvennogo soznaniya v sovetskoj filosofii i sociologii [The problem of social consciousness in Soviet philosophy and sociology] Koncept: filosofiya, religiya, kul`tura, 5(3), 16–26 [In Russian]
Burns, T. R.; Flam H. (1987) The Shaping of Social Organization: Social Rule System Theory with Applications. London: Sage [In English].
Burns, T. R.; Engdahl, E. (1998) The social construction of consciousness: Part 1: Collective consciousness and its socio-cultural foundations // Journal of Consciousness Studies. 5(1), 67-85 [In English].
Karaeva, P. T. (2024) Obshhestvennoe soznanie kak ob``ekt social`no-filosofskogo analiza [Public consciousness as an object of socio-philosophical analysis]: dis... kand. filosofskix nauk: 09.00.11. — Cherkessk, 127 [In Russian].
My`slivec, N. L.; Romanov, O. A. (2018) Istoricheskaya pamyat` kak sociokul`turny`j fenomen: opy`t sociologicheskoj rekonstrukcii [Historical memory as a sociocultural phenomenon: an experience of sociological reconstruction] Vestnik RUDN. Seriya: Sociologiya. 18(1), 9—19 [In Russian].
Rasskazov, L. D. (2018) Rossijskoe obshhestvennoe soznanie v usloviyax sovremenny`x globalizacionny`x krizisny`x processov [Russian public consciousness in the context of modern globalization crisis processes]: dis... dokt. filosofskix nauk: 09.00.11. — Ulan-Ude, 312 [In Russian].
Garshin, N. A. (2024) Krizis globalizacii: na puti k glokalizacii ili deglobalizacii? [The Crisis of Globalization: Towards Glocalization or Deglobalization?] Vestnik VGU. Seriya "Filosofiya", 1, 73-76 [In Russian].
Medzhidova N. (2024) The role of modern education in solving socio-cognitive problems of the modernization of public consciousness // Bulletin of the Karaganda University. History. Philosophy Series, 114(2), 264-270 [In English].
Betil`merzaeva, M. M. (2023) Obshhestvennoe soznanie kak fenomen i kak ponyatie [Public consciousness as a phenomenon and as a concept] Sbornik: Nauka v sovremennom mire: vzglyad molody`x ucheny`x. Materialy` IX Mezhdunarodnoj nauchno-prakticheskoj konferencii i Materialy` kruglogo stola. - Grozny`j-Maxachkala, 508-516 [In Russian].
Muzy`kina, E. (2019) Kuda idti v modernizacii obshhestvennogo soznaniya? [Where to go in modernizing public consciousness?] Sbornik materialov mezhdunarodnogo kruglogo stola «Novaya global`naya real`nost` i problemy` modernizacii istoricheskogo soznaniya», 260-267 [In Russian].
Aleksandrov, V. B. (2019) O ponyatiyax obshhestvennogo by`tiya, social`noj real`nosti i obshhestvennogo soznaniya [On the concepts of social being, social reality and social consciousness] Upravlencheskoe konsul`tirovanie, 3(123), 62-71 [In Russian].
Koldy`baev, S. A. (2019) Modernizaciya obshhestvennogo soznaniya i nacional`ny`j kod Kazaxstana [Modernization of public consciousness and the national code of Kazakhstan]: monografiya. Kostanay, 168 [In Russian].
Postanovlenie Pravitel`stva RK ot 12 oktyabrya 2021 goda № 724 «Ob utverzhdenii nacional`nogo proekta "Ұltty`қ ruxani zhaңғy`ru"» // SAPP Respubliki Kazaxstan 2021 g., № 48-49 st. 300.
Zhalmagambetova, S. K. (2020) Osobennosti sovremennoj yazy`kovoj trex``yazy`chnoj politiki v Respublike Kazaxstan v usloviyax modernizacii obshhestvennogo soznaniya [The features of the modern language trilingual’s policy in the Republic of Kazakhstan under conditions of modernization of public consciousness] Vestnik Evrazijskogo nacional`nogo universiteta im. L.N. Gumileva. Seriya: Politicheskie nauki. Regionovedenie. Vostokovedenie. Tyurkologiya, 3 (132), 36-43 [In English].
Ziazetdinov, R. M. (2021) Worldview guidelines for the historical modernization of public consciousness in the post-Soviet space Bulletin of the Karaganda University. History. Philosophy Series, 1(101), 97-103 [In English].
Strauss, W; Howe, N (1991) The History of America's Future, 1584 to 2069. - New York: Morrow, 538 [In English].
Xarseeva, A. V. (2022) Retrospektivny`j analiz protestnoj aktivnosti v Respublike Kazaxstan [Retrospective analysis of protest activity in the Republic of Kazakhstan] Vlast`, 4(30), 165-170 [In Russian].
##submission.additionalFiles##
Жарияланды
Дәйексөз келтіру үлгісі
Журналдың саны
Бөлім
Лицензия
Авторлық құқық (c) 2025 Алмаз Нургали
Берілген жұмыс келесілерге сәйкес лицензияланады Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
