Қазақстанның көлік-логистикалық әлеуеті және оның Орталық Азия елдерінің интеграциясын дамытуға әсері

Ермек Куркумбаев; Алтын Есиркепова; Сергей Филин

doi:10.52123/1994-2370-2025-1546

Қазақстанның көлік-логистикалық әлеуеті және оның Орталық Азия елдерінің интеграциясын дамытуға әсері

Авторлар

Ермек Куркумбаев Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы мемлекеттік басқару Академиясы
Алтын Есиркепова М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Университеті
Сергей Филин Плеханов атындағы Ресей экономикалық университеті

DOI:

https://doi.org/10.52123/1994-2370-2025-1546

Кілт сөздер:

Қазақстан, халықаралық қатынастар, Орталық Азия, көлік, интеграция, инфрақұрылым, халықаралық дәліздер

Аңдатпа

Мақалада Орталық Азия елдерінің интеграциялық үдерістерін тереңдетуде Қазақстан Республикасының көлік-логистикалық әлеуеті негізгі фактор ретінде жан-жақты зерттеледі. Зерттеу теміржол, автожол және мультимодальды дәліздерді қоса алғанда, көлік инфрақұрылымының даму көрсеткіштеріне, сондай-ақ Қазақстан белсенді қатысып отырған «Бір белдеу – бір жол» сияқты стратегиялық бастамаларға негізделеді. Елдің Еуропа мен Азия арасындағы транзиттік бағыттарды қалыптастырудағы геоэкономикалық артықшылықтары мен өңірлік өзара байланыстылықты қамтамасыз етудегі рөлі ерекше атап өтіледі.

Мақалада көлік интеграциясының өзара сауда көлемінің артуына, инвестициялық тартымдылықтың күшеюіне және өңір елдерінің бірыңғай көлік саясатын қалыптастыруға әсері талданады. Сонымен қатар, көлік әлеуетін толық іске асыруға кедергі келтіретін институционалдық шектеулер мен ұлттық стратегиялардың үйлеспеушілігі қарастырылады. Зерттеу нәтижелері Қазақстанның өңірлік логистиканы дамытудағы жүйе қалыптастырушы рөлін растайды және оның Орталық Азияда экономикалық жақындасу мен саяси тұрақтылықтың катализаторы бола алатынын көрсетеді. Тасымал саласындағы ынтымақтастықты күшейтуге бағытталған нақты ұсыныстар берілген.

Авторлар өмірбаяны

Ермек Куркумбаев , Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы мемлекеттік басқару Академиясы

бизнес және мемлекеттік басқару магистрі, халықаралық қатынастар Институтының докторанты

Алтын Есиркепова , М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан Университеті

Профессор,"Экономика" кафедрасының меңгерушісі

Сергей Филин, Плеханов атындағы Ресей экономикалық университеті

экономика ғылымдарының докторы, профессор, инновациялық және өнеркәсіптік саясат басқармасы Кафедрасы

Сілтемелер

KazLogistics. Национальная ассоциация логистики и транспорта. https://www.kazlogistics.kz (Жүгінген күні: 11.07.2025).

Баласса Б. Теория экономической интеграции, - 1973. - С. 254.

Люттвак Э. Геоэкономика, - 2003. – С. 312.

Huntington S. The Clash of Civilizations and the Remaking of World Order. – New York: Simon & Schuster, 1996. – С. 368.

The Belt and Road Portal https://www.yidaiyilu.gov.cn (Жүгінген күні: 11.07.2025).

Asian Development Bank. Central Asia Regional Economic Cooperation (CAREC) Program: Annual Report 2023 https://www.adb.org (Жүгінген күні: 11.07.2025).

Дмитриева М.О., Токолдошев Д.К., Шегирбаев О.А. Перспективы укрепления логистического сотрудничества между Россией и Китаем // Общественные науки и современность. 2023. - № 5. - С. 98-109. https://doi10.31857/S0869049923050088.

Asian Development Bank. CAREC Corridor Performance Measurement and Monitoring Annual Report 2022 – Манила: ADB, 2022. https://www.carecprogram.org/publications, (Жүгінген күні: 13.07.2025).

Евразийский банк развития. Инфраструктура и развитие торговли в Центральной Азии. Аналитический обзор. - Алматы: ЕАБР, 2023. - С. 56.

UNESCAP. Regional Connectivity in Central Asia: Status and Prospects - Бангкок: United Nations, 2021. https://www.unescap.org/resources, (Жүгінген күні: 13.07.2025).

World Bank. Logistics Performance Index - Kazakhstan and Central Asia. Washington, DC: WB, 2022. https://lpi.worldbank.org/, (Жүгінген күні: 13.07.2025).

International Monetary Fund. Regional Economic Outlook: Middle East and Central Asia. - Washington, 2022 С. 94.

OECD. Enhancing Transport Connectivity between Kazakhstan and Uzbekistan. Policy Brief. - Paris: OECD Publishing, 2022. - С. 28.

Министерство индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан. Отчёты за 2023 год. https://www.gov.kz (Жүгінген күні: 11.07.2025).

Кенжебаев М. Л. Логистическая инфраструктура Казахстана: состояние и перспективы // Экономика и статистика. – 2022. - № 1. - С. 23-30.

Serikkaliyeva A. «Belt and Road Initiative» and the New Configuration of Kazakhstan Chinese Relations // Journal of Oriental Studies. - 2023 С.24-31. https://doi10.26577/JOS.2023.v107.i4.03.

Токеева А., Раев Д., Дауен Д. Belt and Road: Benefits and Prospects for Kazakhstan // Central Asia and the Caucasus.-2024. - № 1. - С. 70-80. https://doi 10.26577/CAC.2024.21.1.70.

Министерство индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан. Отчёт по проекту «Хоргос-Восточные ворота» и транспортно-логистической системе Казахстана. - Астана, 2023.

Журавель В. Е. Центральная Азия в транспортной политике Китая // Международные процессы. – 2023. - № 3. - С.41-52.

Республика Казахстан. Стратегия развития транспортной инфраструктуры до 2030 года. Астана, 2023.

##submission.additionalFiles##

Жарияланды

2025-12-29

Дәйексөз келтіру үлгісі

Куркумбаев, Е., Есиркепова, А., & Филин, С. (2025). Қазақстанның көлік-логистикалық әлеуеті және оның Орталық Азия елдерінің интеграциясын дамытуға әсері. Мемлекеттік басқару және мемлекеттік қызмет, 4(95), 183–203. https://doi.org/10.52123/1994-2370-2025-1546