INTERNATIONAL  STRATEGIC INTERNATIONAL PARTNERSHIP BETWEEN KAZAKHSTAN    AND THE GULF STATES IN THE CONTEXT OF THE ONE BELT  AND ONE ROAD INITIATIVE

Омар Абу Шауер Ахмад; Саад Твайсси; Aimen Kurmangali; Йимад  Элдин Абушам

doi:10.52123/1994-2370-2025-1659

Авторлар

Омар Абу Шауер Ахмад Қазақ ұлттық педагогилық университетi
Саад Твайсси Біріккен Араб Әмірліктері университеті
Aimen Kurmangali
Йимад Элдин Абушам Сохар университеті

DOI:

https://doi.org/10.52123/1994-2370-2025-1659

Кілт сөздер:

Қазақстан Республикасы, Шығанағы мемлекеттері, стратегиялық серіктестік, «Бір белдеу, бір жол» бастамасы, энергетикалық ынтымақтастық, көлік-логистикалық инфрақұрылым, өңіраралық интеграция

Аңдатпа

Мақалада «Бір белдеу, бір жол» қытайлық бастамасы аясында Қазақстан Республикасы мен Шығанағы мемлекеттері арасында стратегиялық серіктестікті қалыптастыру қарастырылады. Тақырыптың өзектілігі Орталық Азия мен Шығанағы араб мемлекеттерінің ынтымақтастық кеңесі елдерінің көлік, энергетика және инвестициялар саласындағы өзара тәуелділігінің өсуімен байланысты. Зерттеу саяси талдау және халықаралық қатынастар әдістерін біріктіретін пәнаралық тәсілге негізделген. Эмпирикалық база ретінде ресми құжаттар, халықаралық қаржы институттарының есептері және 2013-2025 жылдардағы статистикалық деректер пайдаланылды. Ынтымақтастықтың негізгі бағыттары, порт және теміржол инфрақұрылымын дамыту, жаңартылатын энергетика саласындағы жобаларды іске асыру, исламдық қаржы институттарын құру, сондай-ақ гуманитарлық және мәдени алмасулар анықталды. Ұлттық стратегияларды ықпалдастыруға және Орталық Азия мен Шығанағы араб мемлекеттерінің ынтымақтастық кеңесінің саммиттері және Іскерлік кеңес пен «Орталық Азия - Шығанақ» инвестициялық қорын құру жөніндегі бастамалар сияқты өзара іс-қимылдың жаңа форматтарын құруға ерекше назар аударылды. Сыртқы капиталға тәуелділікті, геосаяси бәсекелестікті және инфрақұрылымдық шектеулерді қоса алғанда, әріптестік тұрақтылығының сын-қатерлері талқылануда. Ынтымақтастықты институционалдандыру және әртараптандыру Қазақстан мен Шығанағы елдерінің өзара іс-қимылын Еуразиялық кеңістіктің жаңа архитектурасын қалыптастыруға ықпал ететін өңіраралық интеграция моделіне айналдыра алады деген қорытынды шығарылды.

Авторлар өмірбаяны

Омар Абу Шауер Ахмад, Қазақ ұлттық педагогилық университетi

корреспондент автор

Абу-Шавер Омар Ахмад Абай атындағы Қазақ ұлттық университетінде халықаралық қатынастар магистрі дәрежесін алды, оны 2018 жылы бітірді. Қазіргі уақытта ол университетте халықаралық қатынастар мамандығы бойынша докторантурада оқиды. Сондай-ақ, ол шетел тілдері бойынша бакалавр және магистр дәрежелеріне ие. 2003 жылдан 2004 жылға дейін Киев мемлекеттік лингвистикалық университетінде сабақ берді және сол университетте әлеуметтік-экономикалық қатынастар мамандығы бойынша екі жылдық тағылымдамадан өтті. Абу-Шавер зерттеуші және халықаралық қатынастар саласында мақалалар жариялайды. Ол бірнеше тілде сөйлейді: араб, ағылшын, украин және орыс. Абу-Шавер еңбекқор, мақсатқа бағытталған, табанды және ізденімпаз, бұл оған академиялық және ғылыми жұмысында табысқа жетуге көмектеседі.

Саад Твайсси, Біріккен Араб Әмірліктері университеті

Доктор Саад Туайси - араб археологиясы және тарихы профессоры. Ол 2005 жылы Брэдфорд университетінде (Ұлыбритания) PhD дәрежесін алды. 2005 жылдан 2016 жылға дейін ол Иорданиядағы Әл-Хуссейн бин Талал университетінің (AHU) Петра туризм және археология колледжінің археология кафедрасында шақырылған ғылыми қызметкер болды. 2010 жылдан 2014 жылға дейін доктор Туайси Петра туризм және археология колледжінің деканы болды, сонымен қатар Иорданиядағы AHU-да туризм және тұрақты даму бойынша ЮНЕСКО кафедрасын басқарды (2011–2016). 2016 жылдан бастап ол Біріккен Араб Әмірліктері университетінің туризм және мұра кафедрасында оқытушы болып жұмыс істейді.

Aimen Kurmangali

Аймен Қуанышбайқызы Құhманғали - саясаттану ғылымдарының докторы және А. Қуанышбайқызы Құманғали атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің (ҚР) халықаралық қатынастар кафедрасының доценті.
Жоғары білім беруде 30 жылдан астам оқытушылық тәжірибесі бар ол 180-нен астам ғылыми мақалалардың авторы, оның ішінде монографиялар, конференция материалдары және мақалалар бар, олардың кейбіреулері Scopus дерекқорында индекстелген. Оның ғылыми қызығушылықтарына сыртқы саясат, демократияландыру және этнологиялық процестер кіреді.

Йимад Элдин Абушам, Сохар университеті

Доктор Эймад Элдин Абду Али Абухам - жасанды интеллект, киберқауіпсіздік және биометриялық жүйелер саласында мол тәжірибесі бар компьютерлік ғылымдар кафедрасының доценті. Кең академиялық және зерттеу тәжірибесіне ие доктор Абухам Оман, Малайзия және Суданның әртүрлі мекемелерінде бакалавриат және магистратура студенттеріне сабақ берді және жетекшілік етті. Ол беделді журналдарда мақалалар жариялады және құқықтық технологиялар, биометриялық аутентификация және тұрақты интеллектуалды жүйелерді қоса алғанда, ұлттық даму үшін жасанды интеллект негізіндегі шешімдерге бағытталған бірнеше жоғары әсерлі зерттеу жобаларын басқарды. Зерттеу жұмыстарынан басқа, доктор Абухам академиялық бағдарламаларды үйлестіруде, оқу бағдарламаларын әзірлеуде және халықаралық ынтымақтастықта белсенді рөл атқарады, бұл оны аймақтағы қолданбалы жасанды интеллект пен цифрлық трансформацияны дамытудағы негізгі тұлғаға айналдырады.

Сілтемелер

1. https://gjia.georgetown.edu/2023/06/02/chinas-increasing-role-in-the-middle-east-implications-for-regional-and-international-dynamics

2. https://www.akorda.kz/en/president-kassym-jomart-tokayevs-state-of-the-nation-address-to-the-people-of-kazakhstan-kazakhstan-in-the-era-of-artificial-intelligence-current-challenges-and-solutions-through-digital-transformation-1083029

3. https://documents1.worldbank.org/curated/en/471731593499938164/pdf/South-Caucasus-and-Central-Asia-The-Belt-and-Road-Initiative-Kazakhstan-Country-Case-Study.pdf

4. https://strategica-conference.ro/wp-content/uploads/2022/04/3-1.pdf

5. https://www.mei.edu/publications/gcc-countries-and-chinas-belt-and-road-initiative-bri-curbing-their-enthusiasm

6. https://centralasiaprogram.org/wp-content/uploads/2017/12/OBOR_Book_.pdf

7. https://energyprom.kz/articles-ru/industries-ru/tranzitnyj-potenczial-novaya-tochka-rosta-umnoj-ekonomiki-kazahstana

8. https://rpquarterly.kureselcalismalar.com/wp-content/uploads/2018/10/vol3.2-fulton.pdf

9. https://www.usip.org/publications/2023/03/what-you-need-know-about-chinas-saudi-iran-deal

10. https://www.grc.net/single-commentary/251

11. https://doi.org/10.18449/2025C05

https://www.swp-berlin.org/publications/products/comments/2025C05_CentralAsia_GreenEnergySector.pdf

12. Timakova, O. (2020). Strategy of the Gulf countries: Special aspects of policy towards Central Asian countries. Central Asia and the Caucasus, 21(1), 33-42. https://doi.org/10.37178/ca-c.20.1.03

Retrieved October 30, 2025, from https://www.ca-c.org/index.php/cac/article/view/1186/106

13. Islamic Development Bank. (2025, October 2). Central Asia at the crossroads of Islamic finance growth [Press release]. QaranNews. Retrieved October 30, 2025, from https://qarannews.com/press-release-central-asia-at-the-crossroads-of-islamic-finance-growth/

14. https://silkwaytv.kz/en/uae-investments-in-kazakhstan-exceed-4-3-billion_54805

15. https://astanatimes.com/2022/10/qatar-is-one-of-kazakhstans-important-partners-in-middle-east-says-tokayev/

16. https://www.prnewswire.com/ae/news-releases/silk-road-fund-becomes-a-49-shareholder-in-acwa-power-renewable-energy-holding-ltd-877230809.html

17. https://www.armscontrol.org/act/2023-12/features/nuclear-mirage-us-nuclear-cooperation-saudi-arabia

18. https://masdar.ae/en/news/newsroom/collaboration-agreement-between-abu-dhabi-future-energy-company-pjsc-masdar-and-samruk-kazyna-jsc

19. https://astanatimes.com/2025/06/kazakhstan-expands-hydrogen-energy-plans-with-support-from-china-and-germany

20. https://astanatimes.com/2025/06/kazakhstan-expands-hydrogen-energy-plans-with-support-from-china-and-germany

21. https://index1520.com/en/analytics/preodolenie-infrastrukturnykh-barerov-na-puti-razvitiya-mtk-sever-yug/

22. https://www.freightwaves.com/news/dp-world-kazakhstan-to-collaborate-on-integrated-transport-networks

23. https://www.aiib.org/en/projects/details/2025/proposed/kazakhstan--transforming-rail-connectivity-in-kazakhstan-middle-corridor-development.html

24. https://www.gov.kz/memleket/entities/mfa/press/region-news/details/19419

25. https://qazinform.com/news/uae-is-a-key-partner-of-kazakhstan-in-arab-world-says-tokayev-82546b