Development of the Organic Market to Ensure Food Security in Kazakhstan

Raushan Dulambayeva; Khalel Kussainov; Larisa Kussainova; Даулет Есмагамбетов; Shakizada Niyazbekova

doi:10.52123/1994-2370-2024-1253

Авторлар

Raushan Dulambayeva Academy of Public Administration under the President of the Republic of Kazakhstan https://orcid.org/0000-0003-3942-8875
Khalel Kussainov Aktobe Regional University named after K. Zhubanov https://orcid.org/0009-0003-3666-7659
Larisa Kussainova Academy of Public Administration under the President of the Republic of Kazakhstan https://orcid.org/0000-0003-4973-8703
Даулет Есмагамбетов Academy of Public Administration under the President of the Republic of Kazakhstan https://orcid.org/0000-0002-0271-0394
Shakizada Niyazbekova Financial University under the Government of the Russian Federation https://orcid.org/0000-0002-3433-9841

DOI:

https://doi.org/10.52123/1994-2370-2024-1253

Кілт сөздер:

food security, organic food, organic farming, support for the production of organic products, international experience

Аңдатпа

Азық-түлік өнімдерінің қауіпсіздігі мен сапасы Қазақстан Республикасының азық-түлік қауіпсіздігі бағыттарының бірі болып табылады. Бірақ Қазақстанның органикалық өнім өндірудегі әлеуеті толық көлемде іске асырылмайды.

Еуропалық стандарттар бойынша сертификатталған және органикалық өндіріс технологиялары бойынша өңделген өрістер 200 000 гектарды құрайды. FiBL және IFOAM рейтингі бойынша 123 елдің ішінен Қазақстан органикалық өнім экспорты бойынша 9-шы, органикалық бидай экспорттаушы елдер арасында 4-ші, майлы зығырдың органикалық тұқымын экспорттау бойынша 6-шы орында. Қазақстанның органикалық өнімінің экспорты 2022 жылы 35 млн АҚШ долларын құрады. Сондықтан елдегі органикалық нарықты одан әрі дамыту табиғатпен өзара әрекеттесетін, оның биотүрлілігін, экологиялық тұрақтылығын сақтай отырып, оның экспорттағы үлесін арттыратын өнімдер шығаруға мүмкіндік береді.

Қазақстан Республикасында органикалық ауыл шаруашылығын басқарудың мемлекеттік жүйесі қалыптасқанына қарамастан, өндіріс пен өнім айналымының органикалық технологиясын қолданатын кәсіпорындардың бәсекеге қабілеттілігін мемлекеттік қолдау тетіктері маңызды мәселе болып қала береді.

Осылайша, дәстүрлі егіншіліктің айтарлықтай бәсекелестік артықшылықтары бар. Мысалы, химиялық тыңайтқыштардың саны 600-ден астам субсидияланады, ал органикалық тыңайтқыштарда субсидия алудың бірде-бір нұсқасы жоқ. Сондықтан елдің азық-түлік қауіпсіздігін күшейту үшін органикалық нарықты қалыптастырудың жаңа тәсілдері қажет.

Бұл мақаланың мақсаты азық-түлік нарығын басқарудың халықаралық тәжірибесін зерделеу және Қазақстанда органикалық нарықты дамыту бойынша ұсынымдар әзірлеу болып табылады.