Орта Азияның су және азық қауіпсіздігіндегі халықаралық су заңының рөлі
DOI:
https://doi.org/10.52123/1994-2370-2023-1112Кілт сөздер:
The UN Watercourses Convention, the UNECE Water Convention , water security , food security , Central AsiaАңдатпа
Орталық Азияда су тапшылығы климаттың өзгеруі, халық санының өсуі және ауыл шаруашылығының тұрақсыз тәжірибесі сияқты факторлардың жиынтығына байланысты басты мәселеге айналды. Бұл аймақта дүние жүзіндегі ең үлкен екі өзен – Әмудария мен Сырдария орналасқан, оларды бірнеше мемлекет бөліседі. Бұл өзендер суару, ауыз су және гидроэнергетика үшін маңызды су көздері болып табылады, бірақ олар шамадан тыс пайдалану және ластану салдарынан қысымның жоғарылауында. Қазақстан, Өзбекстан және Түркіменстан су конвенциясын ратификациялаған аймақтағы үш мемлекет қана. Бірақ БҰҰ-ның су арналары туралы конвенциясына Өзбекстан ғана қол қойды. Бағалау зерттеуі мен мониторингтік кейс-стади әдісін қолдану арқылы біз халықаралық су заңнамасын қабылдаудың төмен деңгейі айқындықтың жоқтығымен және іске асыру механизмдерінің әлсіздігімен түсіндірілуі мүмкін екенін дәлелдейміз. Орталық Азия елдері ортақ мүдделерден гөрі өз мүдделерін бірінші орынға қоюға бейім болғандықтан, халықаралық су құқығы қағидаттарын жүзеге асыру және су және азық-түлік қауіпсіздігін ілгерілететін тиімді басқаруды ынталандыру үшін ұжымдық әрекет проблемаларын жеңу үшін әлі көп жұмыс істеу керек.
