Қолжетімділік компоненттері бойынша Қазақстанның азық-түлік қауіпсіздігін бағалау
DOI:
https://doi.org/10.52123/1994-2370-2024-1176Түйін сөздер:
азық-түлік қауіпсіздігі, азық-түлік қауіпсіздігін бағалау, аймақтық азық-түлік қауіпсіздігін басқару, экономикалық қолжетімділік, физикалық қолжетімділікАңдатпа
Азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету – елдің ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етудің негізгі мәселелерінің бірі. Бұл мәселе табысы төмен елдерде, сондай-ақ халықтың әртүрлі топтары арасындағы табыс бойынша үлкен айырмашылықтар бар елдерде өзекті болып табылады. Қазақстан азық-түлік қауіпсіздігі критерийлері бойынша тәуекел деңгейі жоғары елдер тобына жатады. Мақалада халықтың кірістері мен шығыстарын талдау спектріндегі қолжетімділік құрамдастары бойынша ел және өңірлік деңгейде азық-түлік қауіпсіздігі бағаланады, оның нәтижелері Қазақстан мен оның өңірлері үшін азық-түлік қауіпсіздігі проблемасының өзектілігін растайды. Осылайша, табысы төмен және табыстағы айырмашылықтар үлкен аймақтарда екені анықталды. Өзімізде өндірілетін өнімнің өзіндік құны жоғары және тапшылық. Мақалада Энгель заңының Қазақстандағы әрекеті дәлелденіп, сол заң арқылы елдің даму деңгейін бағалауға болады. Жалпы шығыстар мен кірістер құрылымындағы үй шаруашылығының азық-түлік өнімдеріне шығыстарының деңгейі арасындағы оң байланыс туралы болып отырғаны туралы зеттелген.
Бұл зерттеуді жүргізу үшін азық-түлік өнімдерінің қолжетімділігінің, қаржылық қамтамасыз етудің және таза экспорттың аналитикалық есептеулері пайдаланылды. Инфляция көрсеткіштеріне түзетілген тіркелген әсерлері бар корреляциялық және регрессиялық модельдеу әдістері қолданылды.
Бұл зерттеудің нәтижелері Қазақстандағы азық-түлік қауіпсіздігі мәселелерін шешу үшін тиімді басқару стратегияларын әзірлеуге және осы салада тереңірек ғылыми зерттеулер жүргізуге негіз бола алады.
Бұл зерттеу Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі Ғылым комитетінің «Деректер тұжырымдамасы негізінде жаһандық сын-қатерлер контекстіндегі өңірлік азық-түлік қауіпсіздігін басқару» тақырыбындағы гранттық қаржыландыру жобасы аясында жүзеге асырылды. Жедел шешім қабылдау» (IRN жобасы AR 14871923).