АНАЛИЗ ИНСТРУМЕНТОВ ГОСУДАРСТВЕННОГО УПРАВЛЕНИЯ СОЦИАЛЬНЫМИ ДЕТЕРМИНАНТАМИ  ЗДОРОВЬЯ НА  ПРИМЕРЕ ОНКОЛОГИЧЕСКОЙ СЛУЖБЫ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

doi:10.52123/1994-2370-2024-1281

Автор(лар)

Нариман Сыздықов Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы Мемлекеттік басқару академиясы, Басқару институты https://orcid.org/0009-0008-9354-5726
Әне Тынышбаева Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы Мемлекеттік басқару академиясы, Басқару институты, Астана, Қазақстан https://orcid.org/0000-0002-6209-727X

DOI:

https://doi.org/10.52123/1994-2370-2024-1281

Түйін сөздер:

мемлекеттік басқару, денсаулықтың әлеуметтік детерминанттары, онкологиялық қызмет, Қазақстан Республикасы, онкологиялық аурулардың алдын алу, медициналық қызметтердің сапасы

Аңдатпа

Мақалада Қазақстан Республикасындағы онкологиялық қызметтің мысалында денсаулықтың әлеуметтік детерминанттарын мемлекеттік басқару құралдарын талдау ұсынылған. Зерттеудің өзектілігі онкологиялық ауруларды азайту және өлім-жітімді төмендету, сондай-ақ медициналық қызметтердің қолжетімділігі мен сапасын арттыру мақсатында басқару әдістерін жетілдіру қажеттілігімен негізделеді. Зерттеуде нормативтік құжаттарды салыстырмалы талдау, халықаралық тәжірибені (Ұлыбритания, АҚШ, Германия) зерттеу, деректерді жүйелеу және контент-талдау әдістері қолданылды.

Мақалада денсаулық сақтау жүйесінің дамуының негізгі аспектілері қарастырылған, соның ішінде онкологиялық бағдарламаларды қаржыландыру, міндетті медициналық сақтандыру, инфрақұрылымды дамыту және халықтың осал топтарын әлеуметтік қолдау. Әсіресе телемедицинаны енгізу және медициналық қызметтердің үйлестірілуін жақсарту үшін ведомствоаралық ынтымақтастық қажеттілігіне баса назар аударылады, әсіресе шалғай аймақтарда. Зерттеу нәтижелері заңнамалық реттеуді күшейту және халықаралық тәжірибені бейімдеу қажеттілігін көрсетті, мысалы,мультидисциплинарлық командалар мен генетикалық тестілеу бағдарламалары. Практикалық ұсыныстар мемлекеттік және жеке инвестицияларды онкологиялық бағдарламаларға ұлғайтуды, медицина қызметкерлерінің біліктілігін арттыру бағдарламаларын әзірлеуді, телемедицинаны және мобильді клиникаларды енгізуді, сондай-ақ медициналық қызметтердің сапасын реттейтін заңнамалық нормаларды жаңартуды қамтиды.

Мақалада денсаулық сақтау детерминанттарын тиімді басқару үшін мемлекет, жеке сектор және халықаралық серіктестердің қатысуымен кешенді тәсілдің маңыздылығы атап өтіледі. Ұсынылған шаралар Қазақстандағы онкологиялық аурулардан болатын өлім-жітімді алдағы 5 жылда 10%-ға төмендетуге ықпал етуі мүмкін.

Бұл жұмыста Қазақстан Республикасының онкологиялық қызметіндегі денсаулықтың әлеуметтік детерминанттарын мемлекеттік басқару саласындағы ғалымдар мен тәжірибелік мамандардың сараптамалық пікірлері қамтылған.

Түйін сөздер: Мемлекеттік басқару, денсаулықтың әлеуметтік детерминанттары, онкологиялық қызмет, Қазақстан, телемедицина, көпсалалы топтар, медициналық қызметтердің сапасы.

Авторлар өмірбаяны

Нариман Сыздықов, Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы Мемлекеттік басқару академиясы, Басқару институты

Сыздыков Нариман Ермекұлы, MD, DBA, MEB, BIL. DPA 2022 бағдарламасы бойынша докторант. Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Мемлекеттік басқару академиясы, Басқару институты. Денсаулық сақтау менеджері, ең жоғары санатты дәрігер. Медицина ғылымдарының кандидаттығына үміткер (PhD). Бизнес әкімшілігі докторы (DBA). Экономика және бизнес магистрі. Халықаралық құқық бакалавры.

Әне Тынышбаева, Қазақстан Республикасының Президенті жанындағы Мемлекеттік басқару академиясы, Басқару институты, Астана, Қазақстан

Тынышбаева Әне Арзиевна, профессор, әлеуметтану ғылымдарының докторы, психология ғылымдарының кандидаты, Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Мемлекеттік басқару академиясы Басқару институтының профессоры, Астана қ. Талда – І.Жансүгіров атындағы Қорған педагогикалық институтын 1980-1984 жж. Талдықорған қаласы, ЖВ №243466 үздік диплом. 1997 – 1991 жж. «19.00.07 – Даму және тәрбие психологиясы» мамандығы бойынша КСРО Педагогикалық ғылымдар академиясының Қиыр Шығыс ҒЗИ факультетаралық аспирантурасын бітірген. Мәскеу қаласы. Л.С. атындағы Психология институты. Выготский атындағы Ресей мемлекеттік гуманитарлық университеті. Докторлық диссертация тақырыбы: «Балалық шақ онтогенезіндегі өзін-өзі танудың психологиялық дамуының заңдылықтары», «19.00.01 – Жалпы психология, тұлға психологиясы» мамандығы.