ФАКТОР ЕВРОСКЕПТИЦИЗМА И ФЕНОМЕН ПОЛИТИЧЕСКОГО КРИЗИСА В ФРАНЦИИ И ГЕРМАНИИ: СОСТОЯНИЕ И СРАВНИТЕЛЬНЫЙ АНАЛИЗ

doi:10.52123/1994-2370-2025-1450

Автор(лар)

Нигманов Таир Евразийский национальный университет им Л.Н. Гумилева
Таштемханова Райхан Евразийский национальный университет им Л.Н. Гумилева
Толипов Фарход Института социальных и политических наук

DOI:

https://doi.org/10.52123/1994-2370-2025-1450

Түйін сөздер:

Еуропалық парламент, центризм, еуроскептицизм, популизм

Аңдатпа

2024 жылы маусым айында өткен Еуропарламент сайлауы ЕО-ның жетекші мемлекеттері – Германия мен Франциядағы саяси жағдайға ең үлкен әсерін тигізді. Франция президенті Эммануэль Макрон ресми нәтижелерді күтпестен мерзімінен бұрын парламенттік сайлау өткізетінін жариялады. Күзде Германияда басқарушы коалиция тарады, ал коалиция құрамына кірген «Союз 90/Жасылдар» партиясының жетекшілері жергілікті сайлаудағы сәтсіздіктерден кейін отставкаға кетті.

Мақала авторлары әр мемлекеттің саяси дағдарысын зерттей отырып, оқиғаларды сипаттау үшін ғылымда қалыптасқан «саяси дағдарыс» анықтамасының қолданылу мүмкіндігін талдады және елдер арасындағы салыстырмалы талдау жасады. Зерттеу нәтижесінде саяси дағдарыстың формалды себептері әртүрлі болғанымен (Франция үшін – сыртқы, Германия үшін – ішкі), олардың негізгі себептері ұқсас екені анықталды. Осы тұрғыда қалыпты центристік күштердің беделінің төмендеу себептері мен саяси спектрдің шеткі оңшыл және солшыл қанаттарының күшею себептері айқындалды. Бұл үрдістер ұзақ мерзімді перспективада Еуропалық Одаққа теріс әсер етуі мүмкін.

Авторлар өмірбаяны

Нигманов Таир, Евразийский национальный университет им Л.Н. Гумилева

докторант, Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, Астана қ., Қазақстан, tanhoiser@mail.ru, https://orcid.org/0000-0001-6139-6684

Таштемханова Райхан, Евразийский национальный университет им Л.Н. Гумилева

профессор, тарих ғылымдарының докторы, Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, Астана қ., Қазақстан, tashtemkhanova@mail.ru, https://orcid.org/0000-0002-3733-3672

Толипов Фарход, Института социальных и политических наук

профессор, саясаттану ғылымдарының докторы (PhD), Халықаралық қатынастар кафедрасының меңгерушісі, Әлеуметтік және саяси ғылымдар институты, Ташкент қ., Өзбекстан, farkhad_tolipov@yahoo.com, https://orcid.org/0000-0001-9747-8411

Сілтемелер

Hermann, C. F. (1963). Some consequences of crisis which limit the viability of organizations. Administrative Science Quarterly, 61–82.

Van Reybrouck, D., Annan, K. A., & Waters, L. (2018). Against elections: The case for democracy (First US edition). Seven Stories Press.

Runciman, D. (2018). How democracy ends. First US edition. New York, Basic Books.

Pirro, A. L. P., & Taggart, P. (2018). The populist politics of Euroscepticism in times of crisis: A framework for analysis. Politics, 38(3), 253–262.

Likaj, X., Rieble, L., & Theuer, L. (2020). Euroscepticism in France: An analysis of actors and causes. IPE Working Papers, Article 132/2019.

Schramm, L. (2024). Bilateral leadership in critical moments: France, Germany, and the management of major European integration crises. Comparative European Politics, 22(2), 170–191.

Szczerbiak, A., & Taggart, P. (2024). Euroscepticism and anti-establishment parties in Europe. Journal of European Integration, 46(8), 1171–1191.

Bruno Cautrès, Thierry Chopin, Emmanuel Rivière. Les Français et l'Europe : entre défiance et ambivalence - l’indispensable "retour de l'Europe en France". [Rapport de recherche] 119, CEVIPOF; Institut Jacques Delors; Kantar. 2020, pp.48.

What Does France’s Political Instability Mean for Europe? | Council on Foreign Relations. (2024). https://www.cfr.org/expert-brief/what-does-frances-political-instability-mean-europe (Retrieved December 17, 2024)

Syrovenko Margarita Igorevna EVROSKEPTIChESKIE NASTROENIJa VO FRANCII I GERMANII: ISTOKI I SOVREMENNOST'' // ANI: Jekonomika i Upravlenie. 2021. №3 (36). Syrovenko Margarita Igorevna. EUROSCEPTIC SENTIMENTS IN FRANCE AND GERMANY: ORIGINS AND PRESENT STATE // ANI: Economics and Management. 2021. No. 3 (36).

Taggart P. A Touchstone of Dissent: Euroscepticism in Contemporary Western European Party Systems. European Journal of Political Research. Volume 33, Issue 3, 1998. Р. 363–388.

Home | 2024 European election results | European Union | European Parliament. (n.d.). Https://Results.Election.Europa.Eu/; http://www.europarl.europa.eu/portal/en. URL: https://results.election.europa.eu/en/ (Retrieved December 5, 2024)

Dettmer, M., Diekmann, F., Fiedler, M., Gebauer, M., Hickmann, C., Reiermann, C., & Schaible, J. (2024, November 20). Germany’s New Elections: What Would a Chancellor Merz Do Differently? Der Spiegel. URL: https://www.spiegel.de/international/germany/germanys-new-elections-what-would-a-chancellor-merz-do-differently-a-12962697-685f-4067-b32c-465da1eb8332 (Retrieved December 5, 2024)

Jörg Kukies to become German finance minister, reports say. (2024, November 7). POLITICO. https://www.politico.eu/article/jorg-kukies-to-become-german-finance-minister-reports/ (Retrieved December 5, 2024)

Senior German Green politicians under investigation over ‘corona bonuses.’ (2022, January 19). POLITICO. URL: https://www.politico.eu/article/senior-german-green-politicians-targeted-by-embezzlement-probe/ (Retrieved December 5, 2024)