COMMUTING AND WELLBEING: A BIBLIOMETRIC ANALYSIS AND POLICY INSIGHTS

doi:10.52123/1994-2370-2025-1426

Автор(лар)

Кенжехан Кабдесов КИМЭП Университеті
Динара Мусабалина Абай атындағы қазақ ұлттық педагогикалық университеті
Saban Celik Измир Кятип Челеби университеті

DOI:

https://doi.org/10.52123/1994-2370-2025-1426

Түйін сөздер:

маятниктік көші-қон, әл-ауқат, библиометриялық талдау, VosViewer

Аңдатпа

Күнделікті өмір мен денсаулыққа әсерін ескере отырып, Маятниктік көші-қонның әл-ауқатқа тигізетін әсері урбанистика мен қоғамдық саясаттың басты назарында. Зерттеулердің ауқымды болғанына қарамастан, сандық талдау әлі де шектеулі болып отыр. Бұл мақала Scopus деректерін (N=404) пайдалана отырып, 1987-2024 жылдар аралығындағы көлікпен жүру және әл-ауқат тақырыбындағы әдебиеттерге библиометриялық шолу жасайды. Талдау жарияланымдардың трендтерін, негізгі үлес қосушыларды және тақырыптық бағыттарды зерттей отырып, Америка Құрама Штаттары, Ұлыбритания, Австралия, Қытай және Германияның негізгі зерттеу орталықтары екенін анықтайды. Journal of Transport and Health, сондай-ақ Transportation Research Part A: Policy and Practice сияқты журналдар беделді басылымдар қатарында, ал Утрехт университеті мен Мельбурн университеті көлікпен жүрудің психологиялық және әлеуметтік-экономикалық әсерлерін зерттеуде көш бастап тұр. Нәтижелер 2020 жылдан бастап денсаулық, теңсіздік және экологиялық әсерлерге назардың артқанын көрсетеді. Алдағы зерттеулерде көлік жүйесіндегі технологиялық жаңалықтар мен олардың әртүрлі әлеуметтік топтарға ұзақ мерзімді әсерлері қарастырылады деп күтілуде, бұл саланың үнемі дамып отыратынын көрсетеді.

Авторлар өмірбаяны

Кенжехан Кабдесов, КИМЭП Университеті

PhD ізденуші, Қоғамдық және муниципалдық басқару кафедрасы, Әлеуметтік ғылымдар колледжі, КИМЭП университеті, Алматы, Қазақстан Республикасы, kenzhekhan.kabdesov@kimep.kz, ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1484-6640

Динара Мусабалина, Абай атындағы қазақ ұлттық педагогикалық университеті

PhD, постдокторант, Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті, Алматы, Қазақстан Республикасы, d.mussabalina@gmail.com, ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0216-0780

Saban Celik, Измир Кятип Челеби университеті

Профессор, Измир Кятип Челеби университеті, Измир, Түркия, prof.saban.celik@gmail.com, ORCID ID: https://orcid.org/0000-0002-4918-4598

Сілтемелер

Humphreys, D.K., Goodman, A. & Ogilvie, D., 2013. Associations between active commuting and physical and mental wellbeing. Preventive Medicine, 57(2), pp.135–139. https://doi.org/10.1016/j.ypmed.2013.04.008.

Mytton, O., Panter, J. & Ogilvie, D., 2016. Longitudinal associations of active commuting with wellbeing and sickness absence. Preventive Medicine, 84, pp.19–26. https://doi.org/10.1016/j.ypmed.2015.12.010.

Hilbrecht, M., Smale, B. & Mock, S.E., 2014. Highway to health? Commute time and well-being among Canadian adults. World Leisure Journal, 56(2), pp.151–163. https://doi.org/10.1080/16078055.2014.903723.

Jacob, N., Munford, L., Rice, N. & Roberts, J., 2018. The disutility of commuting? The effect of gender and local labor markets. Regional Science and Urban Economics. https://doi.org/10.1016/j.regsciurbeco.2019.06.001.

Ma, L. & Ye, R., 2019. Does daily commuting behavior matter to employee productivity? Journal of Transport Geography, 76, pp.130–141. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2019.03.008.

Van Eck, N.J. & Waltman, L., 2009. Software survey: VOSviewer, a computer program for bibliometric mapping. Scientometrics, 84(2), pp.523–538. https://doi.org/10.1007/s11192-009-0146-3.

Van Eck, N. & Waltman, L., 2011. Text mining and visualization using VOSviewer. ArXiv, abs/1109.2058.

Page, M.J., Moher, D., Bossuyt, P.M., Boutron, I., Hoffmann, T., Mulrow, C.D., Shamseer, L., Tetzlaff, J., Akl, E.A., Brennan, S., Chou, R., Glanville, J., Grimshaw, J., Hróbjartsson, A., Lalu, M.M., Li, T., Loder, E., Mayo-Wilson, E., McDonald, S. & McKenzie, J.E., 2021. PRISMA 2020 explanation and elaboration: updated guidance and exemplars for reporting systematic reviews. BMJ, n160. https://doi.org/10.1136/bmj.n160.

Abusaada, H. & Elshater, A., 2022. Notes on Developing Research Review in Urban Planning and Urban Design Based on PRISMA Statement. Social Sciences. https://doi.org/10.3390/socsci11090391.

Dickerson, A., Hole, A.R. & Munford, L., 2014. The relationship between well-being and commuting revisited: Does the choice of methodology matter? Regional Science and Urban Economics, 49, pp.321–329. https://doi.org/10.1016/j.regsciurbeco.2014.09.004.

Lorenz, O., 2018. Does commuting matter to subjective well-being? Journal of Transport Geography, 66, pp.180–199. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2017.11.019.

Wang, Y. & Sousa-Poza, A., 2018. Commute time and subjective well-being in urban China. China Economic Review, 48, pp.188–204. https://doi.org/10.1016/j.chieco.2016.03.002.

Chatterjee, K., Chng, S., Clark, B., Davis, A., De Vos, J., Ettema, D., Handy, S., Martin, A. & Reardon, L., 2019. Commuting and wellbeing: A critical overview of the literature with implications for policy and future research. Transport Reviews, 40(1), pp.5–34. https://doi.org/10.1080/01441647.2019.1649317.

Roberts, J., Hodgson, R. & Dolan, P., 2011. "It's driving her mad": Gender differences in the effects of commuting on psychological health. Journal of Health Economics, 30(5), pp.1064–1076. https://doi.org/10.1016/j.jhealeco.2011.07.006.

Wheatley, D., 2014. Travel-to-work and subjective well-being: A study of UK dual career households. Journal of Transport Geography, 39, pp.187–196. https://doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2014.07.009.

Morris, E.A. & Zhou, Y., 2018. Are long commutes short on benefits? Commute duration and various manifestations of Well-Being. Travel Behaviour and Society. https://doi.org/10.1016/j.tbs.2018.02.001.

Abou-Zeid, M., Witter, R., Bierlaire, M., Kaufmann, V. & Ben-Akiva, M., 2012. Happiness and travel mode switching: Findings from a Swiss public transportation experiment. Transport Policy, 19(1), pp.93–104. https://doi.org/10.1016/j.tranpol.2011.09.009.

Abou-Zeid, M. & Ben-Akiva, M., 2011. The effect of social comparisons on commute well-being. Transportation Research Part A: Policy and Practice, 45(4), pp.345–361. https://doi.org/10.1016/j.tra.2011.01.011.

Abou-Zeid, M. & Ben-Akiva, M., 2012. Well-being and activity-based models. Transportation, 39(6), pp.1189–1207. https://doi.org/10.1007/s11116-012-9387-8.

Chng, S., White, M.P., Abraham, C. & Skippon, S., 2016. Commuting and wellbeing in London: The roles of commute mode and local public transport connectivity. Preventive Medicine, 88, pp.182–188. https://doi.org/10.1016/j.ypmed.2016.04.014.

Lancée, S., Veenhoven, R. & Burger, M., 2017. Mood during commute in the Netherlands: What way of travel feels best for what kind of people? Transportation Research Part A: Policy and Practice. https://doi.org/10.1016/j.tra.2017.04.025.

Zhu, J. & Fan, Y., 2018. Commute happiness in Xi’an, China: Effects of commute mode, duration, and frequency. Travel Behaviour and Society, 11, pp.43–51. https://doi.org/10.1016/j.tbs.2018.01.001.

Smith, O., 2017. Commute well-being differences by mode: Evidence from Portland, Oregon, USA. Journal of Transport & Health, 4, pp.246–254. https://doi.org/10.1016/j.jth.2016.08.005.

Guell, C., Panter, J., Jones, N.R. & Ogilvie, D., 2012. Towards a differentiated understanding of active travel behaviour: Using social theory to explore everyday commuting. Social Science & Medicine, 75(1), pp.233–239. https://doi.org/10.1016/j.socscimed.2012.01.038.

Martin, A., Goryakin, Y. & Suhrcke, M., 2014. Does active commuting improve psychological wellbeing? Longitudinal evidence from eighteen waves of the British Household Panel Survey. Preventive Medicine, 55(5), pp.448–453. https://doi.org/10.1016/j.ypmed.2012.08.032.